De trekharmonica lijkt op een accordeon, maar dat is het zeker niet! Wat is de trekharmonica dan wél voor instrument? Er zijn diverse typen, zoals de eenrijer, de tweerijer en de drierijer.
De trekharmonica werd uitgevonden omstreeks 1830. Het is – net als de concertina en de bandoneon – een voorloper van de grote, chromatische accordeon. De trekharmonica of trekzak is kleiner en lichter dan een chromatische accordeon. De trekharmonica is een wisseltonig instrument, dat wil zeggen dat duwend een andere toon klinkt dan trekkend onder dezelfde knop. Daarnaast is het een diatonisch instrument. Het kan de tonen voortbrengen die behoren tot de toonladders waarin het gestemd staat. Er zijn diverse typen, zoals de eenrijer, de tweerijer en dedrierijer.
De tweerijer
Voor de lessen gebruiken we veelal de tweerijer in de stemming CF, die ziet u hiernaast. De tweerijer is een trekharmonica met twee rijen knoppen aan de melodiekant. Verder zijn er nog acht knoppen aan de baskant.
De eenrijer
Maar er zijn meer soorten trekharmonica’s. De eenrijer zoals hiernaast staat afgebeeld, wordt vaak gebruikt in cajun muziek, muziek uit Louisiana. De eenrijer heeft slechts één rij knoppen aan de melodiekant.
De twee- en een half-rijer
De mogelijkheden van het instrument worden aanzienlijk vergroot, wanneer er een halve rij aan wordt toegevoegd met ‘halfjes’. Hiermee komen ook andere muzieksoorten (klezmer, jazz, pop) binnen handbereik. Hierboven ziet u de twee- en een half-rijer.
De drierijer
Er zijn drierijers die meerdere toonsoorten combineren (G-C-F), waardoor je meer mogelijkheden op een instrument krijgt. Of de derde rij wordt vooral benut voor de halve tonen, waardoor op zo’n instrument vrijwel chromatisch gespeeld kan worden. Ook in b.v. Tex-Mex wordt de drierijer gebruikt.
De binnenkant
Hier zijn de melodie-kleppen te zien. Bij het indrukken van een knop gaat de klep omhoog. Zo kan de lucht naar de tong, die gaat trillen als de lucht erlangs stroomt. De trilling geeft de toon, die per tong een andere toonhoogte heeft.